Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 169, poz. 1411) stanowi, że pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu.
W przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw może również wyrazić za ich życia przedstawiciel ustawowy. W przypadku małoletniego powyżej lat szesnastu sprzeciw może wyrazić również ten małoletni.
Istnieją trzy formy wyrażania takiego sprzeciwu (art. 6 ustawy):
- Poprzez wpis w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich;
- Poprzez pisemne oświadczenie zaopatrzone we własnoręczny podpis;
- Poprzez ustne oświadczenie złożone w obecności co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzone.
Wszystkie wyżej wymienione formy zgłaszania sprzeciwu są równoważne i w każdym przypadku, przed pobraniem komórek, tkanek lub narządów od osoby zmarłej lekarz lub osoba przez niego upoważniona:
- Zasięgają informacji, czy nie został zgłoszony sprzeciw w formie sprzeciwu wpisanego w centralnym rejestrze;
- Ustalają istnienie sprzeciwu wyrażonego w dwóch pozostałych formach, na podstawie dostępnych informacji lub dokumentów.
Centralny rejestr sprzeciwów prowadzi Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant”, 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4A, TEL. (+48) 022 622 88 78, FAX (+48) 022 627 07 49, www.poltransplant.org.pl.
Wpis sprzeciwu w centralnym rejestrze sprzeciwów następuje na podstawie zgłoszenia osoby, która wyraża sprzeciw na pobranie po śmierci komórek, tkanek i narządów.
Zgłoszenie można składać osobiście w biurze „Poltransplantu” lub wysłać pocztą na adres „Poltransplantu” na formularzu, który jest dostępny na stronie internetowej Poltransplantu lub w biurach „Ruchu Chorych” Powiatowego Szpitala Specjalistycznego w Stalowej Woli.
Osoba, która zgłosiła swój sprzeciw, może w każdym czasie zdecydować o jego cofnięciu.